Op de vorige twee stukje met deze titel zijn enkele reacties gekomen. Niet veel, maar toch net genoeg om er nog één keer aandacht aan te besteden.
Door Aad Spee
De aanleiding zorgde sowieso voor reacties: wat is dat voor iemand die het schaken beledigt zonder kennis van het spel? Ik heb het antwoord en het was best een goed antwoord laat ik alvast weten.
Verder ben ik in het vraagstuk(je) gedoken van het aantal mogelijke stellingen. Als je gaat zoeken kom je veel interessante draadjes tegen die erover gaan. Men is het er meestal wel over eens dat het vraagstuk programmeerbaar moet zijn, maar dat lijkt tot op heden niet of niet ten volle te zijn gedaan. Het is ook nogal een uitdaging. Je hebt die 32 stukken waarvan bekend is wat ze kunnen en mogen doen. Er kunnen 31 stukken op het bord staan, 30, 29 en zo verder tot 2 koningen. Dat is simpel. Echter ieder aantal tussen 3 en 32 kent ware een explosie aan configuratiemogelijkheden. Vervolgens moet je nadenken over de pionnen: lopen ze, slaan ze, slaan ze en passant en waar kunnen ze dan zoal terecht komen of promoveren ze en dat geeft op zich weer veel mogelijkheden, zoals een bord met 10 witte lopers. Dat kan. Of 6 witte paarden en 6 zwarte torens. Kan allemaal en nog veel meer, verzin iets geks en meestal kan het. Het aantal mogelijkheden is astronomisch en getallen in de orde van 1050 zie je alweer langskomen. Een zeer geavanceerde denker lijkt er bijna uit te zijn, maar vergat dat koningen niet naast elkaar mogen staan. Daarna werd hij erop gewezen dat niet beide koningen in één stelling schaak kunnen staan. Kleinigheden, maar het geeft aan dat het allemaal niet zo eenvoudig is. Het definitieve getal zal wel eens bekend worden, maar dat lijkt er nu nog niet te zijn.
Dat is gelijk een bruggetje naar het antwoord dat ik kreeg van de grondlegger, of aanstichter, van de discussie die zei dat het schaakspel eenvoudig en relatief overzichtelijk (of iets van die strekking) is. Op mijn opmerking dat enkele leden van het Bussums Schaakgenootschap niet blij werden van zijn kwalificatie of diskwalificatie, startte hij direct een weloverwogen zin. Tot mijn opluchting, hij had ook kunnen zeggen dat hij zijn dag niet had, dat iedereen wel eens iets doms zegt of een soortgelijk slap antwoord. Nee, niets daarvan. Gewoon een betoog. Na zijn eerste zin moest ik hem al onderbreken omdat het zowel grappig als onbegrijpelijk was. Hij zei: “schaken is wel gecompliceerd, maar niet complex”. BSG’ers die thuis zijn in economenjargon snappen waarschijnlijk wat hij bedoelt, maar ik begreep er nog niets van. Om een of andere reden vond ik het vooral grappig. Nadat ik mezelf weer in een serieuze stand had gezet ging hij verder. In het kort komt het erop neer dat gecompliceerde dingen kenbaar zijn. Het aantal stellingen op een schaakbord of het aantal mogelijke partijen is misschien niet bekend, maar wel kenbaar. Wat 8 miljard mensen op de wereld in de nabije toekomst gaan beslissen en doen en wat daarvan de gevolgen zijn, is niet kenbaar. We weten niet eens wat we zelf over 5 seconden zullen gaan zeggen of doen, laat staan maal 8 miljard. Die mensenwereld is niet kenbaar, die is complex. Een ander voorbeeld: de klassieke mechanica is hooguit gecompliceerd, de wetenschap economie is complex. Is het een goed antwoord of is het een goed antwoord?
Ik kreeg alweer zin in een volgend stukje met de titel “Is schaken nuttig?”. Ik ben zeer nieuwsgierig waarom mensen hun tijd besteden aan deze toch eigenlijk merkwaardige bezigheid. Ik vond een boek uit 1996 met de titel “Waarom schaakt u eigenlijk?”. Dat bleek vooral te bestaan uit analyses van het VSB-toernooi van dat jaar, ik vond geen antwoord op de vraag of schaken nuttig is. Voor mezelf weet ik het wel. Nu kan ik wel weer in de stijl van lul maar raak voor een knaak daarover gaan schrijven voor tussen de 110 en 101 leden, het lijkt me leuker als anderen dat doen. Vandaar mijn verzoek of opdracht: schrijf een tekst met de titel “Is schaken nuttig?” en stuur dat aan de redactie. Ik ben benieuwd naar de openhartigheden en reken minstens op tussen 110 en 101 inzendingen.
