Afgelopen 25 november mochten we aantreden tegen de Amsterdamse club Laurierboom-Gambiet. Erg fijn dat sommige uitwedstrijden ook dicht bij huis zijn.
Als “mentale” voorbereiding had Timon ons enige filmpjes gestuurd hoe het op die club er aan toe gaat. Toen ik de filmpjes bekeek zag ik hoe weinig speelruimte er is in de speellocatie. Dat bleek nog niet eens het ergste te zijn. Er zijn wel wat opmerkelijke zaken die ik hier neer zal pennen.
Onze “reisleider” Timon leidde ons team naar de Jordaan in de buurt van de Westerkerk en vertelde wat wetenswaardigheden over deze buurt waar hij jaren geleden gewoond had. In de Laurierstraat had de indertijd bekende kunstenaar Rob Scholte zijn atelier en de bekende strafpleiter Oscar Hammerstein hield hier kantoor. Beide reden in dezelfde BMW, zelfde type, zelfde kleur. Zelfs de nummerborden leken op elkaar. Hammerstein verdedigde veel zware jongens. Op 24 november 2023, was het exact 29 geleden dat een handgranaat ontplofte onder de BMW van Rob Scholte, die juist wilde wegrijden. Hij verloor bij die laffe aanslag beide benen. Wie waren de daders? De politie had wel een paar theorieën. Het zou zo maar kunnen dat de daders een vergissing hadden gemaakt en dat de bom bedoeld was voor Hammerstein (die was daarvan overtuigd en meldde zich na de aanslag meteen bij de politie), die indertijd de “sapman” (een infiltrant van de Nederlandse politie die ladingen cocaïne doorvoer; dit liep helemaal uit de hand) verdedigde. Die zware criminelen worden nogal snel humeurig als een lading coke niet geleverd wordt of als ze belazerd worden. Het zou echter ook kunnen dat het toch voor Scholte bedoeld was. Die zou zich hebben bewogen in een nogal dubieus milieu van kunstenaars en liefhebbers van het Colombiaans neusgenot. De daders zijn echter nooit gepakt. Wellicht kunnen een aantal schrandere journalisten hier een podcast aan wijden. Laatst hebben namelijk een aantal Nederlandse journalisten de moord op JF Kennedy (dat was onlangs op 22 november 60 jaar geleden) “opgelost”. Het was uiteraard een complot!
Na een kleine wandeling vanaf onze tramhalte maakten we de eerste tactische move. We spraken af in het café Laurierboom alwaar we een kopje koffie konden nuttigen. Een twintigtal meters verderop was de speellocatie. Bij binnenkomst was het wel even slikken. Een omgebouwde woonkamer met open keuken en een mooie bank om op te chillen. Met veel kunst-en vliegwerk was hier een speellocatie van gemaakt voor 8 borden. Er waren klapstoeltjes waarop je nooit te lang op moet zitten, als je geen rugklachten wilt krijgen. Erg onhandig was dat in de speellocatie niets te drinken was. Daarvoor moest je het pand verlaten om 20 meter verderop een koffie of thee te halen. Wat ik niet begrijp is het volgende. De KNSB heeft een krankzinnige horlogemaatregel genomen, ok het zij zo, maar je mag wel het pand verlaten om verderop wat te nuttigen?!! Tip van Ton: zorg voor wat thermoskannen drank in de speelzaal dan is dit probleem opgelost. Heel irritant was dat veel spelers het pand verlieten waardoor de deur om de haverklap open en dicht ging (met koude windvlagen als gevolg). Dan heb ik het nog niet eens gehad over dat geschuif en gepiep van die klapstoelen. Als John Markus had meegedaan had hij reden tot klagen gehad en was hij uit zijn bol gegaan. Het is een goede gewoonte om na afloop te analyseren met je opponent. Dat zou ook in café Laurierboom moeten kunnen. Echter er is daar iedere (zaterdag-)middag een spelletjesmiddag (is schaken dan geen spelletje?!), dus bomvol met allerlei niet schakers en het was een wonder als je een tafeltje had om op één bord te analyseren.
Laurierboom had een wat tactische opstelling en had hun sterkste spelers Albert Blees en Mark Kremer aan bord 3 en 4 gezet. Albert en Mark zijn er dit seizoen bij Laurierboom bijgekomen. Deze “oudere jongeren” zijn een aanzienlijke versterking voor deze club.
Ondergetekende had een relatief gemakkelijke middag. Ton zette de stelling zeer scherp op onder het motto: “no guts no glory”. De topscoorder van Laurierboom van het vorige seizoen, Marius Laurer, had duidelijk zijn dag niet. Hij werd weer een van de slachtoffers van LPDO: “Loose Pieces Drop Off”. Ongedekte stukken zijn kwetsbaar voor tactische mogelijkheden (dubbele aanval). Zo ook hier. Na 15 zetten had zwart op kunnen geven. Diagram na wits laatste zet 14.Lh6 speelde zwart 14…Te8?? (Hij moest een kwal geven)
Een uitstekende prestatie leverde Frans Borm die Jesper verving. Tegen de sterke Mark Kremer hield hij met zwart in een Spaanse Breyer gemakkelijk stand. Het is niet voor niets dat wereldtopper Boris Spasski dit indertijd op zijn repertoire had staan. Toen Frans ook nog d6-d5 kon doorzetten was het witte voordeeltje geneutraliseerd. Zo’n belangrijk halfje is een mentale oppepper voor het team. Klasse Frans! Voor deze partij sprak ik Mark Kremer even en vroeg of hij nog wist wanneer wij een partij hadden gespeeld. Dat was echt heel lang geleden (1982). Maar hij wist zich nog te herinneren dat het Siciliaans was. Zo’n schaakgeheugen is het kenmerk van de sterke schaker. Ik vroeg ook of hij nog wist de wijze waarop de partij was afgelopen. Daar moest hij het antwoord nog schuldig op blijven. Ik zei: “denk daar maar over na tijdens je partij!” Na afloop kon ik hem vertellen dat ik een patgrap bij hem uithaalde (bij het uitvluggeren van de laatste fase van de partij). Alleen het was geen pat, hetgeen Mark toen netjes aantoonde.
Henk kreeg op bord 3 een niet geheel lekkere stelling tegen Albert Blees, de sterkste speler van Laurierboom. Henk koos voor een wat afwijkende opzet tegen de Kan variant van het Siciliaans. Blees is werkelijk een kei in dit type 3 rijen systeem. Het egelsysteem bevat venijnige stekels en daar kreeg Henk geen vat op. Sterker nog hij bezeerde zich hieraan, nadat hij een paar onnauwkeurigheden had begaan. Hierna kwam hij steeds minder te staan. Een poging om actief te worden werkte als een boemerang, waarna zijn stelling ineen stortte en de partij snel voorbij was. Zo rond de tijdcontrole kon Henk opgeven.
Aan de laatste borden sloegen de broertjes Brouwer onverbiddelijk toe. Ieder in hun eigen stijl. Ze beginnen de backbone van het team te worden!
Rein leverde een positioneel pareltje af. Hij trof op bord 7 met wit opnieuw een tegenstander die na afloop klaagde over vermoeidheid. Nooit een excuus voor een nul. Na de opening had Rein meteen al een voordeel. De tochtgaten die zwart zelf creëerde werden steeds groter. Rein ruilde zijn slechte loper van de witte velden tegen zwarts goede loper op c8. Het vrijgekomen veld op f5 kon Rein al op zet 15 met zijn paard bezetten. Volgens Kasparov is een paard of f5 zeker een pionoffer waard. Rein hoefde niet eens een pion te offeren! Het paard op f5 verlamde de zwarte stelling en zwart stond daarna met zijn rug tegen de muur: hij kon niet meer rokeren en had geen ruimte voor zijn stukken, laat staan dat er mogelijkheden waren voor tegenspel. Op zet 30 gaf zwart op, omdat hij mat ging, zelfs wanneer hij heel veel materiaal zou opgeven.
Timon speelde op bord 8 met zwart tegen Wilbert de Kruiff. De witspeler opende 1. e3 en dat dient per definitie afgestraft te worden! Deze van ’t Kruijs-opening (zelfs zo’n zetje als 1.e3 heeft een naam) werd in het verleden regelmatig door de veel te vroeg overleden BSG-er Marten Klouwen gespeeld. Die speelde met zwart zo graag Frans dat hij het ook met wit opende. Helaas lukt dat nauwelijks met verwisselde kleuren Frans op het bord te krijgen. De witspeler van Timon probeerde een soort Stonewall opstelling, maar dat mislukte geheel. Timon speelde op de 8e zet een van zijn centrumpionnen (8. … e4) over de middellijn en verlamde daarmee ernstig de stelling van zijn tegenstander. De witspeler besloot met een kwaliteitsoffer zijn problemen op te lossen. Dat was echter geen oplossing van het stellingsprobleem. Nadat hij nog een pion verloor was zijn stelling verloren. Timon gaf vervolgens op een geschikt moment zijn kwaliteit vrijwillig terug met als gevolg een positioneel overwicht dat hij nog voor de eerste tijdcontrole wist te verzilveren.
Ik zat naast Ewoud en zag op het bord de contouren van een vervelende Catalaan. Probeer dan maar op winst te spelen met zwart. Na een zet of 20 wierp ik nogmaals een blik op de stelling en zocht toen naar een teiltje ..… Wat een vreselijke aanblik. Het leek mij een kwestie van tijd dat de ervaren Ron Nep dit zou verzilveren, zo vreesde ik. Echter de stelling werd dermate ingewikkeld gemaakt door Ewoud dat de witspeler het spoor geheel bijster raakte. Ewoud knokte zich knap terug en kon afwikkelen naar een eindspel dat ijzersterk gespeeld werd door hem. Zijn lopers waren superieur aan het witte paard en loper. De witte koning kon teruggedrongen worden naar de onderste rij. Vervolgens kwam wit in een penning terecht waarna Ewoud met een kleine combinatie een materieel voordeel kon behalen. Zijn lopers plus vrijpion deed de rest. Laten we vanaf zet 20 deze moeilijke partij volgen. De analyse is van Ewoud zelf.
Ron Nep – Ewoud de Groote
20… Lh5 21.Ph4 g6 22. f3 f5 23. Pg2 g5 24. Pe1 ?! (24. Dd3 was wel goed geweest. Na 24… Lg6 25. e4 g4 26.Lxg4 fxg4 27. f4 en zwart krijgt een lawine aan pionnen over zich heen.) 24… Dd5 25. Da2 (Dameruil is niets) 25… Tf6 26.Tf2 (26. Pd3 is beter. Na 26… Tcf8 27. Pe5 Dxa2 28. Taxi Txe6 heeft zwart z’n pion weliswaar terug, maar het paard staat vorstelijk in het centrum.) 26… Tcf8 27. Lf1 (Te passief. Alsnog dameruil met 27. Dxd5 cxd5 28. Pd3 Txe6 29. Pe5 is beter dan de partij, al heeft zwart hier de mogelijkheid 29…Txe5 30. dxe5 Lc5 met onduidelijk spel) 27… Dxa2 28. Taxa2 b5! (Nu kan zwart de e-pion eindelijk worden opgeruimd) 29. c4 !? (Nu komt zwart steeds beter te staan. Beter was 29. e4 Txe6 30. e5 Lf7) 29… Txe6 30. cxb5 cxb5 31. Pc2 (31. Lxb5 Txe3 en het is inmiddels zwart die beter staat.) 31… Tb6 ! (haalt de dreiging met Lc4 er alvast uit en dekt de vrijpion op b5 die nu klaar is om op te rukken.) 32. e4 Lf7 33. Tb2 b4! (Nu gaat wit het moeilijk krijgen. De vrijpion ondersteunt door lopers en toren moet beslissend zijn.) 34. Pe3 fxe4 ?! (Direct 34… b3 was de zet. Na 35. Pxf5 La3 36. Tb1 Tc8 37.Kg2 Kf8! en die b-pion is wel erg gevaarlijk.) 35. Pf5 Lf6 ?! (Dit is niet heel slecht, maar er was een betere zet: 35… Te8! 36. fxe4 Lf8 37.Ld3 b3 en wit gaat een zware pijp roken.) 36. fxe4 Le6 !? (36… g4 ! was de zet om ruimte te maken voor de zwartveldige loper.) 37. e5 Ld8 (Hier had zwart een uitstekende zet gehad die hij ten onrechte had verworpen: 37… Lxe5! 38. Pe7+ Kg7 39. dxe5 en nu heeft zwart het verrassende 39… Tcf8! 40.Txf7+ Kxf7 41. Tc2 Kxe7 42. Tc7+ Ke8 43. Txa7 Ld5 en het staat gelijk.) 38. Pe3 g4 (Beter was 38…Le7 en nu heeft wit toch moeite zijn vrijpionnen in het centrum naar voren te krijgen. 39. Kg2 b3 40. d5 Txf2+ 41. Kxf2 La3 42. Tb1 Lc8 etc. Het staat gelijk, maar hier kan nog van alles gebeuren.) 39. Txf8+ (39.d5 was wat beter. Na 39… Lf7 40. Lc4 Lg5 41. Pf5 Kh8 42. e6 Lg6 43. e7 Txf5 44.e8=D+ Lxe8 45. Txf5 Le7 en wit heeft een kwaliteit gewonnen.) 39… Kxf8 40. Kf2 ? (Deze zet is te rustig. Beter is om gewoon die vrijpionnen in beweging te zetten met 40. d5 Lf7 (40… Lg5 was het oorspronkelijke idee van Ewoud, maar toen hij het goed ging doorrekenen zag hij dat het gewoon verliest voor zwart na: 41. Pc4 Lxd5 42. Pxb6 Le3+ ziet er leuk uit maar helaas is 43. Tf2+ met schaak. 43… Lxf2 + 44. Kxf2 axb6 45. Lg2 en de a-pion van wit wordt een dame.) 41.Lc4 Lg5 42. Pxg4 h5 43. Pf6 Lxf6 44. exf6 en dit is ongeveer gelijk. Het is in ieder geval stukken beter dan in de partij voor wit.) 40… Lg5! 41. Lg2 Txa6 (Niet het beste. 41… b3 was beter. Na 42. d5 Lf7 43. Le4 h5 heeft Zwart prachtig spel met zijn lopers.) 42. d5 Lc8 43. e6 (43. Le4 was het beste. 43… Ta4 44. Lxh7 a5 45. e6 met een spannende stelling.) 43… Ta3 (43… Lh4+ was nog sterker. Lijkt op wat later in de partij komt.) Pc4?
(De beslissende fout. Ewoud had 44. Pc2 verwacht, want dit voorkomt Ta1+. Na bijvoorbeeld 44… Lh4+ 45. Kg1 Tc3 46. Pxb4 a5 47. Pc2 a4 (47… Le7 48. Le4 h5) 48. Le4 Le7 staat wit alsnog erg moeilijk, maar dit is nog te overzien.) 44… Lh4+ 45. Kg1 Ta1+ 46. Lf1 a5 (Rennen maar en bereidt ook nog een combinatie voor) 47. Kg2 Txf1! (Simpel en sterk. De rest is gemakkelijk) 48. Kxf1 La6 49. Td2 (49. Tc2 b3 50.Tc3) 49… Lxc4+ 50. Kg2 Ke7 51. Td4 La2 52. Kf1 Lf6 0-1
Na deze keihard bevochten winst van Ewoud waren de matchpunten binnen en konden we genieten van de laatste partijen van Mark (bord 5) en Judit (bord 6).
Judit speelde met zwart tegen de ervaren Hajo Jolles. Er ontstond een ingewikkelde onregelmatige Engelse opening op het bord. In een gesloten positie kon Judit tegen een zwakke pion op h4 spelen. Dat leek voordeel te geven, maar de witspeler kon goed tegenspel krijgen en kwam in het voordeel. In tijdnood maakte Judit de stelling ingewikkeld en er ontstond na de 40e een eindspel van sterk paard tegen slechte loper.
Judit zat met een slechte loper opgescheept. Weliswaar had Judit een pion meer, maar daar had ze niet veel aan. Alle pionnen van zwart stonden op wit en dus waren alle zwarte velden bij haar zwak. Judit had de loper van de witte velden en die keek alleen naar de eigen pionnen. Ik vreesde het ergste, maar het was minder erg als het leek. Judit wist met een prachtig getimed pionoffer d5-d4! ruimte te creëren voor de koning. Toen zij nog een fraaie zet c6-c5! kon uitvoeren kon de gevaarlijke vrijpion van wit worden uitgeschakeld. Het enige dat Hajo Jolles kon bereiken was een pionneneindspel dat pot remise is. Geweldig gespeeld Judit!
Bij dit eindspel van sterk paard tegen slechte loper dacht ik aan de beruchte match Karpov – Kasparov 1984 (de langste WK match ooit gespeeld, die door Campomanes na 48 partijen op dubieuze gronden werd gestaakt: Karpov was aan het eind van zijn latijn) Kasparov die in het begin van de match nog de Tarrasch verdediging speelde werd steeds door Karpov op de pijnbank gelegd. In dit eindspel dat in de 9e match partij ontstond was Karpov nog heer en meester op alle velden. In die jaren werden de partijen nog afgebroken (in deze partij na de 42e zet van wit) en Kasparov moet van zijn stoel zijn gevallen door de briljante 47e zet van Karpov. Die was vast niet in zijn analyse voorgekomen.
47.Pg2 !! De meest briljante zet die ooit in een WK match is gespeeld volgens Jan Timman. Ik ben het met hem eens! 47… hxg3+ (47…h3 48.Pf4 en wit haalt beide H-pionnen op) 48. Kxg3 Ke6 49.Pf4+ Kf5 50. Pxh5 Ke6 51. Pf4+ Kd6 52. Kg4 Lc2 53. Kh5 Ld1 54. Kg6 Ke7 55. Pxd5+ ? á tempo gespeeld door Karpov, maar geeft de loper veel te veel velden. (De juiste voortzetting was 55. Ph5 ! Lxf3 56. Pxf6) 55… Ke6 ? Ook á tempo gespeeld door Kasparov en de verliezende zet. (55… Kd6 ! Was de juiste voortzetting 56. Pc3 Lxf3 57. Kxf6 en het is voor wit heel lastig om verder te komen. Volgens Jan Timman is het een remisestelling) 56. Pc7+ Kd7 57. Pxa6 Lxf3 58. Kxf6 Kd6 59. Kf5 Kd5 60. Kf4 Lh1 Ke3 Kc4 62. Pc5 Lc6 63. Pd3 Lg2 64. Pe5+ Kc3 65. Pg6 Kc4 66. Pe7 Lb7 67. Pf5 Lg2 68. Pd6+ Kb3 69. Pxb5 Ka4 70. Pd6 1 – 0
Als laatste won “onze” Mark op zijn kenmerkende wijze. Doordat hij over de nodige zitvlees (dat moet je wel hebben als je met een taxi rondrijdt) en ausdauer beschikt, schrikt hij niet terug om een zeeslang te produceren. De ervaren Werner Moller (die mij overigens deed denken aan Koos Koets (een van de typetjes van Kooten en de Bie, zeg maar het type overjarige hippie) kreeg met zwart een wat saaie stelling waar weinig muziek in zat. Mark voelde onzekerheid in het spel van zwart en wachtte geduldig op een foutje van zwart. Een kwestie van tijd. Die foutjes kwamen! Als Werner geen verzwakkende (quasi actieve) pionzetten had gedaan was er ook niets aan de hand geweest. Mark kreeg nu steeds meer aanknopingspunten. Rond de 65e zet bezweek zwart onder de druk en verloor tenslotte een stuk (“jemig de pemig, Mozes kriebel” een LPDO) en kon de partij opgeven.
Koos Koets: “jemig de pemig, Mozes kriebel” (1989)
Zie de geweldige sketch: Koos Koets rookt sperziebonen (1989)
De klinkende overwinning werd gevierd in het Argentijnse restaurant “Mendoza”. De kok die tevens voor entertainer als ober fungeerde rende werkelijk de benen onder zijn gat vandaan. Hij vond zelfs tijd om een quiz met ons te spelen, Wij mochten raden waar hij vandaan kwam. Hij bleek 50% Egyptisch en 50% Grieks. Deze buitengewoon hardwerkende ZZP-er mag ook vast wel blijven van Geert. De menukaart van dit restaurant was uitermate geschikt voor carnivoren. De BBB had zo kunnen aanschuiven, maar het was niet echt geschikt voor de tere zieltjes van de Partij voor de dieren. Timon en Mark kozen voor een gigantisch vlees gerecht waarbij er nog op tafel gegrild werd. De rookontwikkeling was enorm. Mazzel dat er geen rookmelders in de buurt hingen anders waren die ongetwijfeld afgegaan. Het was ook nog een mazzeltje dat we vlakbij een deur zaten (en de kou voor lief namen) die af en toe open ging. Een dag later werd ik nog herinnerd aan dit gerecht, aangezien de kleding geheel doorrookt was. Oude tijden herleven weer. Hoe lang is het al weer geleden dat er bij BSG de hele avond gerookt mocht worden? De sigaren van George (Sjors) van Eybergen en de zware sjek van Ton Sibbing waren indertijd berucht. Nu ik dit opschrijf realiseer ik me ook: inmiddels ben ik ook een oudere jongere geworden!
Volgende wedstrijd is al over een paar weken thuis tegen ASV II. Ze zijn gewaarschuwd. Ons team is op stoom gekomen, zeker na het gerecht bij “Mendoza”.
Ton van der Heijden